24-uurs kinderopvang, wordt over het algemeen geboden in de leeftijd van tot en met 12. De opvang vindt 24 uur per dag plaats, hetgeen niet wil zeggen dat kinderen er 24 uur per dag blijven. De opvang wordt vooral gebruikt door ouders die in dienstverlenende beroepen werken, maar ook door ouders in andere onregelmatige beroepen.

• 24-uur kinderopvang

Buitenschoolse opvang wordt niet alleen na schooltijd geboden, maar ook op andere momenten, bijvoorbeeld tussen de middag en vóór schooltijd. Buitenschoolse opvang biedt de ouders meer vrijheid, de kinderen kunnen bijvoorbeeld gezamenlijk op de voorschoolse opvang ontbijten. Buitenschoolse opvang is natuurlijk wel duurder dan naschoolse opvang. Beide vormen van opvang kunnen overigens ook opvang gedurende (een deel van) de schoolvakanties bieden. Voor zowel de naschoolse opvang als de buitenschoolse opvang geldt dat deze een direct contact met de school dient te hebben. Er moet overleg plaatsvinden, zodat bijvoorbeeld ook opvang geboden kan worden op de studiedagen van het personeel in het basisonderwijs. De in het najaar van 2005 ingediende motie van Aartsen-Bos in het Nederlandse parlement wil de scholen verplichten om voor voldoende buitenschoolse/naschoolse opvang zorg te dragen.

Een gastouder is een ouder die kinderen van andere ouders opvangt tegen een vergoeding voor het dragen van de verantwoording voor de kinderen (het is dus geen loon). Gastouderbureaus kunnen verbonden zijn aan kinderopvangorganisaties, maar kunnen ook zelfstandig zijn. Voordeel van een dergelijke regeling is de flexibiliteit (de crèche gaat niet om zes uur dicht), de kwaliteit van opvang wordt ook hier elk jaar strenger, gastouders maken gebruik van bijvoorbeeld protocollen medicijngebruik, pedagogisch beleid. Zij volgen cursussen zodat zij zich deze pedagogische eisen eigen kunnen maken. Een ouderparticipatiecrèche (crèche, kresj) wordt gevormd door een vereniging van ouders. Ouders leiden de crèche zelf en er zijn geen betaalde krachten. Per dagdeel draaien 2 ouders een dienst en maandelijks komen ze bij elkaar om te vergaderen en te klussen. Omdat er geen betaalde krachten zijn blijft de maandelijkse ouderbijdrage laag. Veel ouderparticipatiecrèches zijn officieel erkende kinderopvang, waardoor ouders in aanmerking komen voor toeslagen[1] .

• Gastouder
• Kidsnieuws
• Ouderparticipatie

Kinderopvang is een verzamelterm voor verschillende mogelijkheden om kinderen op te vangen, op het moment dat deze bijvoorbeeld niet naar school gaan en hun ouders niet thuis zijn. Met kinderopvang worden in het spraakgebruik met name de formele vormen van opvang aangeduid, opvang waarvoor betaald moet worden. De informele vormen (gratis opvang door opa, oma of buurvrouw) vallen er meestal buiten. Voorbeelden van kinderopvang zijn een gastouder, een kinderdagverblijf (of crèche) of na- en buitenschoolse opvang. In de Wet kinderopvang worden formele definities voor de verschillende vormen gegeven. Daarnaast bestaat er een gemeentelijke erkenning, die kan leiden tot belastingaftrek voor de ouders. In Nederland is er een beperkt aanbod van kinderopvang, niet qua vormen, maar qua plaatsen. Er is over het algemeen een tekort aan plaatsen in de kinderopvang. De wetswijzigingen in 2005 hebben er wel voor gezorgd dat de vraag afnam en dat op een enkele plaats een overschot ontstaan is. In 2007 is er weer sprake van forse wachtlijsten voor de buitenschoolse opvang.

• Inwonersnieuws

Een kinderdagverblijf vangt kinderen op in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. De kinderen worden verdeeld over groepen van maximaal 16 kinderen, afhankelijk van de leeftijd. De groepen kunnen horizontaal zijn (dat wil zeggen, een groep per leeftijdscategorie, vaak een groep voor 0 tot 1½ en een groep voor 1½ tot 4) of verticaal (kinderen van alle leeftijden in een groep). Per groep zijn er minimaal twee groepsleidsters of -leiders. Er zijn ook kinderdagverblijven waar de grens tussen babygroep en peutergroep op 2 jaar ligt.

In Nederland kunnen ouders een toeslag krijgen voor de kosten van kinderopvang. Werkgevers betalen met ingang van 1 januari 2007 collectief mee aan de kinderopvang en de belastingdienst keert vanaf die datum ook het werkgeversdeel uit. Deze bijdrage is inkomensafhankelijk en varieert van 96,5 % per kind van de totale kosten bij een laag inkomen, tot 33% van de totale kosten bij een inkomen vanaf 130.098 euro voor het eerste kind tot 90,7% voor het tweede en volgende kind. Het Rijk hanteert een maximum uurprijs. Voor 2007 is de maximum uurprijs voor dagopvang en gastouderopvang van kinderen van nul tot vier jaar: € 5,86 en bij buitenschoolse opvang en gastouderopvang van kinderen van vier tot twaalf jaar: € 6,02. Ouders moeten de kinderopvangtoeslag van de overheid aanvragen bij de belastingdienst, deze kinderopvangtoeslag wordt maandelijks vooraf door de Belastingdienst betaald aan de ouders of naar keuze aan het kindercentrum. Indien een oppas (bijvoorbeeld een oma of opa) zich laat registreren bij een erkend bureau voor gastouders kan hiervoor een toeslag van de overheid verkregen worden. De hoogte van deze toeslag is afhankelijk van de hoogte van het inkomen en het aantal uren dat opgepast wordt. Deze toeslag, die verkregen kan worden bij de belastingdienst, wordt in de volksmond ook wel oppassubsidie genoemd.

• Bewust in de buurt
• Kinderopvangtoeslag

De kwaliteit van kinderopvang is geregeld in de Wet kinderopvang die per januari 2005 is ingegaan. In deze wet staan geen gedetailleerde eisen voor de kwaliteit meer. De werkgevers in de kinderopvang hebben samen met de belangenvereniging van ouders (Boink) normen voor de kwaliteit afgesproken in een convenant. De minister heeft de kwaliteitseisen uit het convenant allemaal overgenomen in de beleidsregels kwaliteit, die als aanvulling op de Wet kinderopvang de kwaliteit regelen. Voor de kwaliteit en de controle daar op is de lokale overheid verantwoordelijk. Hiertoe zijn de GGD's aangewezen, die moeten de controle op de kwaliteit van de kinderopvang uitvoeren. Daarnaast is er een certificatie-traject, in het kader van de ISO-9000 normen, waaraan de kinderopvangorganisaties zich kunnen laten toetsen en certificeren.

• Kwaliteit van de kinderopvang
• Optimasters

Naschoolse opvang is de opvang van kinderen na afloop van de school. De kinderen worden bij de school afgehaald en krijgen daarna een programma van activiteiten aangeboden, meestal tot ongeveer 6 uur, wanneer de ouders de kinderen op moeten halen. Naschoolse opvang is er voor de kinderen in de leeftijd van het basisonderwijs, van 4 tot 12 jaar, maar kinderen van 4 tot 9 voelen zich er meestal meer door aangesproken dan kinderen van 10 tot 12. Oudere kinderen vinden het aanbod te saai en willen zelf hun tijd indelen.

• Naschoolse opvang

Een peuterspeelzaal is een veel lossere vorm van kinderopvang. Eigenlijk valt ze buiten de regelingen van de kinderopvang (in Nederland). De financiering gebeurt niet zoals hieronder beschreven, maar vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning, die door de gemeente wordt uitgevoerd. De peuterspeelzaal is er voor 1 tot 4 dagdelen per week, en heeft minder het doel om in een groep de kinderen op te voeden en meer tot doel kinderen met elkaar te laten spelen. Vooruitlopend op de harmonisatiewet worden er al op enkele plaatsen in het land peuterspeelzalen omgevormd tot peuteropvang onder de wet Kinderopvang. De peuters worden dan langer opgevangen waardoor hun ouders de gelegenheid krijgen om betaald werk te vinden waardoor ze vervolgens recht hebben op de kinderopvangtoeslag. Hierdoor wordt peuteropvang in veel gevallen veel goedkoper dan de huidige peuterspeelzaal. Er komen kinderen tussen de 2 en 4 jaar.

De kamer heeft in 2005 de motie van Aartsen-Bos aangenomen, waarin de scholen verplicht wordt om buiten de schooltijden kinderopvang aan te bieden. Deze maatregel is ingegaan na de zomervakantie van 2007. Scholen hoeven dat echter niet zelf te regelen, ze mogen hiervoor ook gebruikmaken van bestaande kinderopvang-organisaties. Met name over de uitvoering van deze motie is veel discussie geweest. In oktober 2005 stelde de Nederlandse staatssecretaris Henk van Hoof van Sociale Zaken voor om zogeheten bijstandsmoeders met kinderen jonger dan vijf jaar met behoud van uitkering aan het werk te zetten in de kinderopvang. In november 2007 heeft staatssecretaris Dijksma € 29 miljoen beschikbaar gesteld om in 2008 de capaciteit van de buitenschoolse opvang met 16.000 extra plaatsen uit te breiden, waarmee de bestaande wachtlijsten moeten worden weggewerkt. Voor het aantrekken van voldoende en gekwalificeerd personeel is € 10 miljoen uitgetrokken.

• Politieke ontwikkelingen